Tuesday 23 October 2012

Τα τέσσερα γουρουνάκια και το τίμημα της ευρωπαϊκής συνοχής


Η ευρωπαϊκή περιφερειακή πολιτική ξεκίνησε το 1960 με την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.  Από τότε έχουν δημιουργηθεί διάφορα κοινοτικά ταμεία που έχουν ως γενικό σκοπό την ευρωπαϊκή συνοχή τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.  Κύριος στόχος των ταμείων αυτών, ήταν να βοηθήσουν τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενταχθούν στην Οικονομική Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ), δηλαδή στην ζώνη του ευρώ.


Οι χώρες που κυρίως επωφελήθηκαν για την σύγκλιση των οικονομιών τους πριν από την ένωσή τους με το ευρώ ήταν τέσσερις: η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα και η Ισπανία!  Σήμερα, οι χώρες αυτές αναφέρονται συλλογικά με το προσβλητικό ακρώνυμο «P.I.G.S.», τα γουρουνάκια. 

Δεν έχει πάρει κανένας χαμπάρι πως όλες οι χώρες που «επωφελήθηκαν» για την συνοχή είναι αυτές που έχουν το πρόβλημα σήμερα;  Και αντί να είναι αυτό το βασικό επιχείρημα της, όποιας, διαπραγμάτευσης, χρησιμοποιούνται άλλα επιχειρήματα λιγότερο δυνατά.

Κανείς δε μοιάζει να έχει αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα ευρύτερο πρόβλημα στις ευρωπαϊκές πολιτικές και την εφαρμογή τους, και φτιάχνουν (φτιάχνουμε) για την κάθε χώρα ξεχωριστούς δαίμονες.  Οι ιθύνοντες προσπαθούν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη προς τον έναν ή τον άλλο εφήμερο πολιτικό στόχο ή σκοπό.  Όχι με ένα όραμα για το μέλλον μας ως χώρας, ή εν γένει ως Ευρώπη.

Το σύστημα της Ελλάδας έχει φταίξει στο βαθμό που είχε την ευθύνη της γενικής κατεύθυνσης της χώρας, της δημόσιας διοίκησης, της κοινωνικής / μεταναστευτικής / κλπ πολιτικής.  Γι’ αυτό και η Ελλάδα έχει τα εσωτερικά προβλήματα που την ταλανίζουν αυτή τη στιγμή.  Τα οποία είναι διαφορετικά από αυτά που έχουν χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία.  Αλλά, και οι τέσσερις χώρες έχουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα αυτή τη στιγμή διαφορετικής ποιότητας, αλλά στη βάση τους ίδια:  Πρόβλημα εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών τους.

Το ποια είναι τα ιδιαίτερα προβλήματά -των χωρών- οφείλεται στην ιδιοσυγκρασία τους και το πολιτικό τους σύστημα.  Στην Ελλάδα δανείστηκε το Δημόσιο περισσότερο από τους ιδιώτες.  Στις άλλες χώρες, το Δημόσιο κρατικοποίησε ιδιωτικά δάνεια με αποτέλεσμα να έχει το ίδιο πρόβλημα.

Το τίμημα των πόρων συνοχής είναι η δημιουργία χωρών καταναλωτών -τα P.I.G.S.-, των υπηρεσιών και αγαθών των υπόλοιπων ισχυρών οικονομιών, όπως της Γερμανίας.  Με άλλα λόγια, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως το τίμημα της συνοχής ήταν η αποδυνάμωση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα (τους) με ταυτόχρονη έξαρση του τριτογενή (και μερικές φορές τεταρτογενή) τομέα.  Αυτό το συμπέρασμα βγαίνει κρίνοντας την κατάσταση που ζούμε σήμερα σε σχέση με τις προοπτικές που εμφάνιζαν τα κράτη αυτά στις αρχές τις δεκαετίας του 1980. 

Η ευρωπαϊκή θέση κάθε χώρας της Ευρωζώνης κρίνεται από την οικονομική της αυτάρκειά και όχι για την προοπτική της.  Είναι σαν να λέμε: Το ευρωπαϊκό ιδεώδες απέτυχε, αλλά η Ελλάδα μπορεί μόνη της.  Η σύγχρονη ιστορία, όμως, έχει δείξει πως η οικονομία της Ελλάδας συνήθως ανακάμπτει με βοήθεια από το εξωτερικό κάθε φορά που η ίδια είχε πρόβλημα.

Υπάρχει η ελπίδα πως στο ευρώ η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας μας θα προσφέρει μία πιο «εύκολη» διέξοδο από την κρίση.  Αλλά αυτό δεν είναι σίγουρο, όπως επίσης δεν είναι σίγουρο και πως εκτός ευρώ τα πράγματα θα είναι καλύτερα.

Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως η πολιτική σκηνή της χώρας μας από το 2008 έως και σήμερα (κοντά τέσσερα χρόνια) δεν έχει προετοιμάσει ούτε σχέδιο εξόδου από την κρίση ούτε διαμορφώσει τις κατάλληλες συνθήκες για την προσέλκυση επενδύσεων είτε από το εσωτερικό ή το εξωτερικό. 

Χρησιμοποιούνται ακόμη πολιτικά συνθήματα του 1950 και 1960.  «Μείωση του Δημόσιου τομέα», «Πάταξη της φοροδιαφυγής», «Εθνική κυριαρχία» και άλλα.  Αλλά κανείς δεν φαίνεται να μπορεί να ανταποκριθεί στην ανάγκη του σήμερα:  Την δημιουργία ενός οράματος και ενός εφαρμόσιμου / πρακτικού και κοινωνικά αποδεκτού τρόπου για την δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων ανάκαμψης της χώρας.

Έως σήμερα ακούμε εξαγγελίες ανεφάρμοστων σχεδίων και θολές υποσχέσεις.  Πρέπει, επιτέλους, να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να βρούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε εφικτά ανταποδοτικά έργα που να ακολουθούν ένα όραμα και μία προοπτική για όλους.

Θα χρειαστούν μεγάλες αλλαγές για την υλοποίηση των παραπάνω.  Και οι αλλαγές του κατεστημένου, που βιώνουμε σήμερα, θα είναι επώδυνες. Αλλά χρειάζονται.  Όπως χρειάζονται και νέες ιδέες, όραμα και σχέδιο για να προχωρήσουμε, επιτέλους, μπροστά...

Capital.gr, 22/06/2012

No comments:

Post a Comment