Ας πάψουμε να ψάχνουμε αποδιοπομπαίους τράγους

«Ακόμη και το πιο μακρύ ταξίδι αρχίζει πάντα με ένα πρώτο βήμα» (Κινέζικο ρητό)

Και το βήμα αυτό δεν είναι απαραίτητο να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση!  Παρ’ όλα αυτά, κάτι πρέπει να αρχίσει για να μπορέσει να φτάσει κάπου.  Το πώς θα βγούμε από αυτή τη κρίση είναι το ζητούμενο όλων αυτή τη στιγμή.  Και αντί να ασχολούμαστε με αυτόν το στόχο, αναζητούμε «αποδιοπομπαίους τράγους» για το ποιος έφταιξε περισσότερο ή λιγότερο ή ακόμη και καθόλου, «εχθές».  «Σήμερα», όμως, υπάρχει πρόβλημα με μία λύση που θα πρέπει να στοχεύει στο «αύριο».


Ακόμη, δεν έχει παρουσιαστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που  να αποβλέπει στην παρουσίαση υλοποιήσιμων προτάσεων, με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα.  Το οποίο -σχέδιο- πέρα από τη σύλληψη βαθιών τομών και ευρύτατων αλλαγών οφείλει να προσδιορίσει τόσο τις βραχυπρόθεσμες όσο και τις μακροπρόθεσμες προτεραιότητές του. 

Είναι -τουλάχιστον- περίεργο να υπάρχει σημαντική μείωση του προς κατανάλωση εισοδήματος, καθίζηση της αγοράς ακινήτων. και η βασική συνταγή εξόδου από την κρίση να βασίζεται στην αύξηση των αντικειμενικών αξιών και την (υπέρ) φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, σε ένα διαρκώς υπό εξέλιξη και αβεβαιότητα σκηνικό τρόμου. 

Όροι όπως «ανάπλαση» και «αξιοποίηση» έχουν χάσει σήμερα την αρχική τους σημασία ενόψει καιροσκοπικών -πολιτικών και άλλων- σκοπιμοτήτων. 

Στην πραγματικότητα μέσω της αξιοποίησης και της ανάπλασης της ακίνητης περιουσίας και των πόλεών μας, θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας σε σχέση με γειτονικές ή άλλες χώρες.  Για να γίνει αυτό, κύριος στόχος θα ήταν η δημιουργία πυρήνων / πόλων έλξης (επενδυτών, εργασίας, κλπ) με δραστηριότητες όπως:

* Υγεία,
* Παιδεία,
* Ενέργεια,
* Τουρισμός (σε συνέργεια με άλλες δραστηριότητες),
* Χρηματοοικονομικές λειτουργίες,
* Στρατός,
* Αθλητισμός,
* Ιστορία,
* Τεχνολογία,
* Αγροτική παραγωγή,
* Έρευνα και ανάπτυξη, ακόμη και
* Δημόσιες λειτουργίες, και άλλα

Το Μάντσεστερ και το Λονδίνο στην Αγγλία, η Βαρκελώνη στην Ισπανία, το Παρίσι και η Λιλ στη Γαλλία, το Βερολίνο στη Γερμανία, το Ρότερνταμ στην Ολλανδία είναι μερικές μόνον από τις περιπτώσεις που έγινε, ήδη, αναπλασιακή παρέμβαση.  Επιπλέον, ένας αυξανόμενος αριθμός πόλεων εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν την παρούσα στιγμή διάφορα προβλήματα.  Κατά την τρέχουσα δε χρονική περίοδο, αναπλάθεται το Γκντάνσκ της Πολωνίας και το Βανκούβερ του Καναδά. 

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ήταν έκδηλη η ανάγκη να αποκατασταθεί η λειτουργικότητά της πόλης και του περιβάλλοντος που είχαν διαταραχθεί από

* οικονομικά προβλήματα (αναστολή λειτουργίας των πλουτοπαραγωγικών πηγών, υψηλή ανεργία, εγκληματικότητα, κλπ.),
* επιβαρημένες περιβαλλοντικές συνθήκες (νέφος, έλλειψη πρασίνου),
* άλλους παράγοντες που υποβάθμιζαν σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των πολιτών τους (όπως, αύξηση πληθυσμιακής πυκνότητας, κλπ.). 

Στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους με τρόπο συγκροτημένο και με όραμα για το ίδιο τους το μέλλον, οι πόλεις αυτές αναγεννήθηκαν πραγματικά (αν και μερικές από αυτές αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα αυτή τη στιγμή, αλλά σε διαφορετική βάση).  Έτσι, μεταξύ άλλων, αφού συνειδητοποίησαν και αναγνώρισαν τα θέματα που απαιτούσαν παρέμβαση, για την υλοποίηση της ανάπλασης δημιούργησαν «δημόσιους» Φορείς Ανάπτυξης.  Όσο διαφορετικά κι αν ήταν τα αναπλασιακά προγράμματα των αστικών αυτών κέντρων, ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες και ανάγκες, οριοθετούνταν πάντα από ένα Κοινό Πλαίσιο Αξιών. 

Παρόμοιοι ήταν, επίσης, τόσο οι άξονες της στρατηγικής που ακολουθήθηκαν, όσο και οι επιθυμητοί στόχοι. 

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως είναι δύσκολο και μη λειτουργικό να εφαρμοστούν, κατά γράμμα, πρακτικές που ακολουθήθηκαν σε άλλες πόλεις του πλανήτη, ειδικά σε ένα ιδιότυπο περιβάλλον όπως το Ελληνικό. Αυτό, όμως, δεν μας εμποδίζει να κινητοποιηθούμε από τα δικά τους παραδείγματα και να διδαχθούμε από την εμπειρία τους. 

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η Βαρκελώνη ήταν γνωστή ως η «Γκρίζα Πόλη».  Σήμερα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση τόσο για την ποιότητα ζωής που προσφέρει στους πολίτες της, όσο και για την αναπτυξιακή της δραστηριότητα από το 1976 και μετά.  Το 1986 έκλεισε ο μεγαλύτερος εργοδότης στο Μάλμο της Σουηδίας.  Ο δήμος είχε να αντιμετωπίσει ένα σημαντικό θέμα παρακμής της περιοχής.  Από το 1991 μία επιτροπή συνέλαβε και δημοσίευσε το όραμά της για μία νέα πόλη.  Ήταν ένας «οδικός χάρτης» αειφόρου ανάπτυξης για τα επόμενα είκοσι χρόνια με κύριους στόχους: (1) την ανάπτυξη των δημόσιων ακινήτων σε συνεργασία με επενδυτές, (2) την ανάπλαση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης και (3) την ανάπτυξη ενός μεγάλου διεθνούς εκθεσιακού κέντρου.

Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν πολλά.  Βέβαια, ίσως να σκεφτεί κανείς πως η σημερινή οικονομική κατάσταση -που μας ταλανίζει όλους- δεν ενδείκνυται για τέτοιου είδους σκέψεις.  Θα πρέπει να αντιληφθούμε πως ό,τι και να γίνει τα επόμενα χρόνια, ως αφετηρία θα έχει το σήμερα.  Το πρώτο βήμα μίας μεγάλης και επίπονης διαδικασίας τόσο από οικονομική όσο και από κοινωνική πλευρά πρέπει να γίνει σήμερα.

Εργαλεία, σκέψεις, μελέτες και τρόποι υλοποίησης με σχετικά μικρό οικονομικό κόστος υπάρχουν και παρουσιάζονται συνεχώς καινούριες ιδέες.  Αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι συντονισμός, κοινωνική αποδοχή και πολιτική βούληση για ένα εφαρμόσιμο, υλοποιήσιμο σχέδιο με όραμα, προοπτική και αξιοπρέπεια.

Τα παραπάνω είναι θεωρητικολογίες, αλλά ένα μπορεί να σημειωθεί:  Με την υφιστάμενη οικονομική κρίση δεν θα ξεμπερδέψουμε εύκολα!  Αλλά, είναι ένα πρώτο βήμα.  Το «εύκολο» είναι να γράφονται άρθρα που κριτικάρουν την σημερινή κατάσταση δείχνοντας την κατάντια της χώρας μας σε πάρα πολλά επίπεδα -και ειδικά στην ακίνητη περιουσία αυτή τη στιγμή μπορούν να ειπωθούν πολλά.  Το «δύσκολο» είναι να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για το μέλλον μας.  Για το πώς θα βάλουμε τις βάσεις για ένα καλλίτερο αύριο.


Capital.gr, 9/11/2012